کلینیک فوق تخصصی قلب، عروق و ریه

نوار قلب یا الکترو کاردیوگرام به نمودار نشان دهنده تغییرات عضله قلب ناشی از تحریکات الکتریسیته گفته می‌شود. این عمل به وسیله دستگاه الکترو کاردیوگراف انجام می‌شود و در آن نمودار روی کاغذ خط کشی شده‌ مخصوصی که به طور پیوسته اطلاعات را ضبط می‌کند امواج الکتریکی محرک قلب را نشان می‌دهد. این امواج نمایشگر مراحل مختلف تحریکات قلبی هستند. منحنی ای که در نهایت رسم می شود را «الکتروکاردیوگرام» می نامند.
این روش یکی از بی خطر ترین و ساده ترین اقداماتی است که اطلاعات حیاتی و ارزشمند را در اختیار پزشکان قرار می‌دهد و در بررسی دردها و سکته‌های قلبی بسیار موثر است. این عمل به عنوان اقدامی اولیه در همه افرادی که به مشکلات حاد قلبی مشکوک هستند صورت می‌گیرد.
نوار قلب نه تنها وضعیت قلب را نشان می‌دهد بلکه در بررسی وضعیت کلی بدن نیز حائز اهمیت است. میزان پتاسیم خون تاثیر مستقیم روی نوار قلب می‌گذارد و حتماً باید صحت آن مورد بررسی قرار گیرد. از سوی دیگر در سکته‌های مغزی و بیماریهای ریوی و مسمومیتهای دارویی نیز نوار قلب ممکن است تغییرات خاصی را نشان دهد که تشخیص آن به عهده پزشک است.
نوار قلب محدودیتهای خاص خود را نیز دارد و نباید آن را به عنوان تنها وسیله تشخیص بیماریهای قلبی مطرح کرد. بیماریهای بسیاری را نمی‌توان با نوار قلب تشخیص داد و باید از روشهای معاینه یا آزمایشی دیگر کمک گرفت، لذا انتخاب صحیح هر وسیله تشخیصی برای هر بیماری قلبی اهمیت دو چندان پیدا می‌کند و این انتخاب به عهده پزشک است.
روش کار به این صورت است که سیمهای مربوط از طریق گیره‌ها یا بادکشهای مخصوصی به بدن وصل می‌شوند و بعد از تنظیم دستگاه ۱۲ حرکت قلبی و یک حرکت بلند قلبی از فرد گرفته می‌شود . نوار قلب کاربردهای زیادی دارد. اما شاید بیشترین استفاده‌ای آن در بررسی بیماری‌هایی مانند آنژین صدری و سکته قلبی باشد. در این بیماریها نوار قلب دچار تغییرات خاصی می‌شود که حتی می‌تواند محل سکته و شدت آنرا بازگو نماید.

پژواک نگاری قلب که با نام‌های سونوگرافی قلب، اکو کاردیوگرافی و اکوی قلب نیز شناخته می‌شود یک روش بدون درد و غیر تهاجمی است که به وسیله امواج صوتی ساختمان داخلی قلب را به نمایش می‌گذارد. بدین معنا که هیچ گونه جراحی روی بدن شما صورت نگرفته و هیچ وسیله ای وارد آن نمی‌شود.

انواع اکو کاردیوگرافی عبارتند از: پژواک نگاری قفسه سینه، تست استرس قلبی (پژواک نگاری تنشی)، اکو کاردیوگرافی مری و پژواک نگاری جنین.
در اکوی دو بعدی تصویر دقیقی از آناتومی قلب ایجاد می‌شود و در این نوع اکوکاریوگرافی بیشتر برای اندازه‌گیری اندازه قلب و اجزا و میزان کارایی آنها مورد استفاده قرار می‌گیرند. از سوی دیگر قدرت عضلانی قلب و بویژه توانایی بطن چپ در بیرون راندن خون از قلب توسط اکوی قلبی قابل ارزیابی می‌باشد.
نوعی دیگر اکو اکوی داپلر است که برای تشخیص جهت و اندازه‌گیری سرعت جریان خون در داخل قلب و عروق بزرگ استفاده میشود ، در اکو داپلر رنگی ، تصاویر رنگی ایجاد می‌شود که روش دقیقی در ارزیابی ناهنجاری‌های مادر زادی قلبی و اختلالات دریچه‌ای محسوب می شود. در برخی افراد که نتایج اکوی قفسه سینه به تنهایی قابل تشخیص نباشد و متخصص شک بالینی بالایی به وجود بیماری های خاصی مانند مشکلات دریچه ای یا عفونت های درون قلبی و مشکلات مادرزادی داشته باشد، از اکوی مری استفاده می شود. در این حالت پروب مخصوص اکو، مانند آن چیزی که در اندوسکوپی اتفاق می افتد، از طریق مری به سمت قلب هدایت می‌شود تا تصویر واضحی از قلب تهیه شود. به این روش اکو مری گفته می شود که برای انجام اکو مری، لازم است بیمار از سه ساعت قبل و دو ساعت بعد از انجام آن از خوردن و آشامیدن خودداری نماید.
در این روش بر خلاف عکس برداری از قلب که با استفاده از اشعه انجام می گیرد، فقط از امواج صوتی استفاده می شود.

• شش سـاعت قبل از اکو ناشتــا باشید.
• حداقل از ۴ ساعت قبل، سیگار نکشید.
• جهت رعایت بهداشت، روز مراجعه استحام نمایید.(بهتر است آقـــایــان موهـــای قفسه سینـه خود را بتراشند).
• در صورت داشتن گزارش عمل قلب، عکس قفسه سینه، نوار قلب و یا اکو قبلی حتما آن ها را همراه داشته باشید.
• در صورت داشتن گزارش عمل قلب، عکس قفسه سینه، نوار قلب و یا اکو قبلی حتما آن ها را همراه داشته باشید.
• حتما یک نفر همراه داشته باشید.

هولتر مانیتورینگ یا دستگاه بررسی مداوم بی نظمی‌های ضربان قلب به طور مداوم نوار قلب را در طول ۲۴ ساعت ضبط می‌کند. این دستگاه قابل حمل ( پرتابل) بوده و مزاحمتی برای بیمار ایجاد نمی‌کند. در واقع هولتر مانیتورینگ برای کمک به پزشکان در تشخیص آریتمی‌های قلبی ایجاد شده است که بسته به تشخیص پزشک معالج می‌تواند به صورت روزانه، هفتگی یا ماهانه به بیمار وصل می‌شود.
در این روش نوار قلب همانطور که اشاره شد به صورت پیوسته و شبانه روزی در خارج از مراکز درمانی و در حین فعالیت، استراحت و زندگی روزمره، بر روی این دستگاه ضبط کوچک که تقریباً به اندازه یک موبایل است ضبط می‌شود و به وسیله آنتن‌هایی به چسب‌های روی تن بیمار وصل می‌شود. اگر در این مدت هر گونه بی‌نظمی، تپش غیر عادی یا حوادث قلبی حتی برای چند ثانیه ایجاد شود، ثبت و متخصص قلب می‌تواند آن‌ها را بررسی کند و چگونگی حوادث و بی نظمی‌های قلبی را پیش‌بینی کند.
در صورتی که تعداد حملات قلبی کم ‏باشد یکبار در ماه و یا در سال، ثبت کننده‌های دیگر مانند Event Recorder و Loop Recorder ‎‏ و یا ثبت کننده‌های کاشتنی در داخل بدن (برای ۱۸ ماه) مورد نیاز است.
هولتر مانیتورینگ یک راه آسان برای ارزیابی عملکرد قلب است. عوارض مرتبط با این روش پیشگیری بسیار نادر است. ممکن است نگه‌داشتن الکترودها بر روی پوست شما سخت باشد، بنابراین ممکن است به چسب‌ های بیشتری نیاز باشد. احتمال دارد زمانی که الکترودها و چسب‌ها از پوست شما جدا می‌شوند، کمی ناراحتی در شما ایجاد شود. نوارچسب‌ها و الکترود برای مدت طولانی ممکن است باعث تحریک پوست و ایجاد سوزش شود. بسته به شرایط خاص پزشکی شما، ممکن است عارضه‌های دیگری نیز وجود داشته باشد. قبل از نصب هولتر، در مورد نگرانی‌هایتان با پزشک خود صحبت کنید. همچنین قبل از شروع کار در صورت وجود علائم خاص درد قفسه سینه، تنگی نفس، سرگیجه و… پزشک را از این موضوع مطلع کنید.

• جهت وصل کردن دستگاه هولتر مانیتورینگ نیاز به باطری قلمی دارید، دقت شود که باطری حتمـا الکالین باشد.
• همــراه داشتن شناسنامــه و دفتـرچه بیمه الزامی مــی بــاشد.
• تراشیـــدن موی قفســـه سینــه برای آقـایان، پوشیدن لبــاس گشــاد و جلـو باز برای خانم ها، الزامـــی است.
• جهت رعــایت بهداشت، قبل از مراجعه، حتما استحمـام نمـایید.
• لطفــا آخرین نـــوار قلبــی خــود را بـه همـراه داشتــه باشید.
• شماره پرونده یا شماره کد کامپیوتری خود را همراه داشته باشید.
• وقت جنابعالی برای روز هولتر، چند ساعتـی گرفتـــه خواهد شد.